Σφαγή στο Δοξάτο: Βούλγαροι δολοφόνοι γύρισαν τρεις φορές στον τόπο του εγκλήματος και σκότωσαν 1124 ανθρώπους
Οι δολοφόνοι γυρίζουν πάντα στον τόπο του εγκλήματος. Έτσι λέγεται κι έτσι συνέβη στο μαρτυρικό Δοξάτο της Δράμας. Και στην περίπτωση του Δοξάτου, οι αιμοσταγείς βούλγαροι φονιάδες δεν γύρισαν μια, αλλά δυο φορές!
Στις 30 Ιουνίου του 1913 βούλγαροι στρατιώτες μπαίνουν στην κωμόπολη της Δράμας, σφάζουν, λεηλατούν και καίνε.
Το καλοκαίρι του 1917 οι Βούλγαροι επιστρέφουν στο Δοξάτο και όσους άντρες είχαν διασωθεί από τη σφαγή του 1913 τους σύρουν ομήρους στη Βουλγαρία. Περισσότεροι από 70 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μακριά από τον τόπο τους.
Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1941, όταν η Ελλάδα βιώνει την τριπλή κατοχή, οι Βούλγαροι έχουν στόχο τους και πάλι το Δοξάτο. Σφαγιάζουν τουλάχιστον διακόσιους ανθρώπους!
Η πρώτη μεγάλη σφαγή
Τέλη Οκτωβρίου 1912 η περιοχή Δράμας-Καβάλας και Δοξάτου (9 χιλιόμετρα νοτιανατολικά της Δράμας) έχει περιέλθει στην κατοχή των Βουλγάρων. Κύμα τρομοκρατίας, διαρπαγές ελληνικών περιουσιών, βιασμοί, κακοποιήσεις και φυλακίσεις Ελλήνων αρχίζει. Φτώχεια και πείνα απειλεί την άλλοτε πλούσια κωμόπολη. Τον Μάιο του 1913 υπογράφεται στο Λονδίνο η Συνθήκη Ειρήνης των βαλκανικών κρατών με την Τουρκία, όμως οι Βούλγαροι έχουν άλλες αρρωστημένες σκέψεις.
Στις 17 Ιουνίου του 1913 η Βουλγαρία επιτίθεται κατά των πρώην συμμάχων της. Ο Ελληνικός Στρατός αντεπιτίθεται κι έπειτα από σκληρές και αιματηρές μάχες εξαναγκάζει του Βουλγάρους σε υποχώρηση. Παρασκευή προς το Σάββατο (28 προς 29 Ιουνίου) βούλγαροι στρατιώτες, απομεινάρια υποχωρούντων τμημάτων, προσπαθούν πυροβολώντας να πλησιάσουν το Δοξάτο για να το λεηλατήσουν. Έλληνες αντάρτες τους απέκρουσαν. Κυριακή 30 Ιουνίου 1913, γιορτή των 12 Αποστόλων και στην εκκλησία του Δοξάτου την ώρα που κάτοικοι προσεύχονταν οι βάρβαροι κάλπαζαν με τα ξίφη γυμνά προς την πόλη.
Ίλη ιππικού της 10ης Μεραρχίας του βουλγαρικού στρατού, με επικεφαλής τους ταγματάρχες Μπίρνεφ και Σιμεόνοφ, συνεπικουρούμενη από ένα τάγμα πεζικού και ομάδες κομιτατζήδων, κυκλώνει το Δοξάτο. Σκοπός τους να σφάξουν και να λεηλατήσουν το πλούσιο χωριό, που κατοικείται από Έλληνες χριστιανούς και μουσουλμάνους. Ως δικαιολογία προβάλλουν το επιχείρημα ότι είχαν παρενοχληθεί από ομάδες Ελλήνων εθελοντών, απομάχων του Μακεδονικού Αγώνα.
Οι βούλγαροι ιππείς περικυκλώνουν το Δοξάτο και σαν πεινασμένα σκυλιά χιμούν με μανία πάνω σε αμάχους, γέρους γυναίκες και παιδιά. Οι Βούλγαροι σφάζουν αδιακρίτως. Όσοι Δραμινοί προσπάθησαν να ξεφύγουν, τρέχοντας προς τον κάμπο, κυνηγήθηκαν και σφαγιάστηκαν. Λένε πως για να μη λερώσουν τις στολές από τα αίματα, οι μακελάρηδες, φορούν μακριές ποδιές σαν εκείνες των χασάπηδων!
Κι όταν απόκαμαν από τα φονικά άρχισε η φωτιά. Οι στρατιώτες ρίχνουν στα σπίτια πετρέλαιο και μια κίτρινη σκόνη και βάζουν φωτιά. Όλα παραδίδονται στις φλόγες. Κάποιοι άλλοι, μπροστά στα μάτια επιζώντων η τραυματιών που αιμορραγούν βιάζουν γυναίκες και παιδιά. Κι όταν οι Βούλγαροι αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τον ρημαγμένο τόπο, έρχονται οι Τούρκοι να αποτελειώσουν το απεχθές έργο τους. Και οι ώρες σέρνονται βασανιστικά σκοντάφτοντας σε πτώματα, θρήνο και πόνο… Και τη Δευτέρα μπαίνει ο Ελληνικός Στρατός στο Δοξάτο. Κι όσοι φθάνουν πρώτοι στο έμπα της πόλης, αντικρίζουν την Κόλαση!
Αγέλες σκυλιών κατασπαράσσουν ανθρώπινες σάρκες
Ο Πλοίαρχος του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού Έρνεστ Καρντάλ βρισκόταν στην Καβάλα για την ανέλκυση των ναρκών και τορπιλών, όταν πληροφορήθηκε τις σφαγές του Δοξάτου. Έσπευε αμέσως στη μαρτυρική πόλη. Τράβηξε φωτογραφίες και ζήτησε πληροφορίες για τα φρικτά γεγονότα. Το πρώτο πράγμα που είδε, ο βρετανός αξιωματικός μπαίνοντας στο Δοξάτο, ήταν αγέλες σκυλιών να κατασπαράσσουν ανθρώπινες σάρκες!
Ο Έρνεστ Καρντάλ έστειλε ρεπορτάζ στην Daily Telegraph: «Κατά την είσοδον εις την πόλιν, το πρώτο όπερ προσέπεσεν εις τους οφθαλμούς μου, ήσαν αι αγέλαι κυνών καταβροχθιζόντων ανθρωπίνους σάρκας. Η πόλις τελείως κατεστραμμένη εφαίνετο έρημος, ως εκ τούτου δε ηναγκάσθην να φωνάξω επανειλημμένως δια να εμφανισθώσι γραίαι τινές εκ των ερειπίων. Όλα τα πτώματα ήσαν διάτρητα υπό τον λογχών και έφερον ίχνη απίστευτων ακρωτηριασμών. Οι τοίχοι των οικιών είχον ρυπανθεί από αίματα, εις το ύψος έξι ποδών από τους εδάφους, τουθ’ όπερ εξηγείται, κατά το λέγειν των επιζώντων εκ του ότι τα δυστυχή θύματα δεν είχον σφαγεί αμέσως, αλλά εθανατούντο δια λογχισμών…»!
Ο απεσταλμένος των Τimes του Λονδίνου, Κρόφοντ Πράις, έγραψε παραθέτωντας συγκλονιστικές μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες της σφαγής: «Διεσώθησαν πολλά βασανισθέντα θύματα όπως αφηγηθούν τα συμβάντα, εν οις και εις νεανίας, ο οποίος παρ’ όλους τους δέκα λογχισμούς, τους οποίους έλαβεν, έζη ακόμη, καθώς και πολλά μικρά παιδία εις το νοσοκομείον φέροντα τραύματα επί της κεφαλής, κατενεχθέντα διά της σπάθης των Βουλγάρων ιππέων, καθ’ ήν στιγμήν κατεδίωκαν τα νήπια θύματά των δια των αγρών»!
Και ο ρώσος δημοσιογράφος Βλαντιμίρ Τορνόφ έγραψε στην εφημερίδα: «Εις πλείστα μέρη συνηντήσαμεν σωρούς πτωμάτων εκτεθειμένων εις τον καύσωνα του ηλίου και άλλα πτώματα κατά το ήμισυ ξεθαμμένα και των οποίων οι πόδες, η κεφαλή και αι χείρες προέβαλον φρικαλέας εκ της γης…»!
Η έκθεση έμεινε στο συρτάρι
Η ελληνική κυβέρνηση προσκάλεσε δημοσιογράφους διεθνών πρακτορείων και ξένου Τύπου, αλλά και αντιπροσώπους ξένων κρατών να επισκεφθούν το Δοξάτο και να διαπιστώσουν με τα μάτια τους τα εγκλήματα των Βουλγάρων. Με πρωτοβουλία του (τότε) βασιλιά Κωνσταντίνου η γαλλική κυβέρνηση έστειλε ειδική επιτροπή για να εξετάσει την καταστροφή και να υποβάλει έκθεση· ποτέ δεν δημοσιοποιήθηκε. Το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας δεν επέτρεψε την δημοσίευσή της, για να μην δυσαρεστήσει την Βουλγαρία.
Ο απολογισμός των ωμοτήτων στο Δοξάτο ήταν 650 νεκροί (περίπου το ένα τρίτο των κατοίκων), ενώ 240 σπίτια και 80 καταστήματα καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Επίλογος το 1941
Και για να κλείσουμε με τις σφαγές, να σημειώσουμε ότι στις 29 Σεπτεμβρίου του 1941, όταν το Δοξάτο βρισκόταν, όπως και ολόκληρη η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη, στην κατοχή των Βουλγάρων – συμμάχων των Γερμανών και Ιταλών –εκτελέστηκαν για αντίποινα περισσότεροι από 350 άνδρεςηλικίας από 16 μέχρι 50 ετών. Από τις τρεις βουλγαρικές επιδρομές το Δοξάτο θρήνησε περίπου 1.124 ψυχές και με Προεδρικό Διάταγμα χαρακτηρίστηκε ως Ηρωϊκή και Μαρτυρική Πόλη.
Το 1997 πραγματοποιήθηκε έρευνα στους κατοίκους των ματωμένων κωμοπόλεων Δοξάτου και Χωριστής με θέμα: «Προσωπική και συλλογική μνήμη από τις εμπειρίες της βουλγαρικής κατοχής στην Ανατολική Μακεδονία (1941-1944). Στην ερώτηση «΄Υστερα από τόσα χρόνια πώς θα προσδιορίζατε τις σχέσεις σας με τη σημερινή Βουλγαρία;», οι περισσότεροι κάτοικοι απάντησαν: «Φιλία!». Στην ερώτηση «Δηλαδή εννοείτε να συγχωρήσουμε;» η απάντηση ήταν «Ναι». Στην ερώτηση όμως «Να ξεχάσουμε;» η ομόφωνη απάντηση των κατοίκων ήταν «Όχι!».
Πηγές: kavalanet.gr, dmko.gr, sansimera.gr, ethnos.gr